Son yıllarda narsistik eğilimler giderek yaygınlaştı. Bu artışta, 1970’lerde ortaya çıkan “Ben Nesli” anlayışının etkisi büyük. Narsistik kişilik bozukluğu toplumun yaklaşık yüzde 5’inde görülse de, uzmanlar zararlı narsistik eğilimlerin salgın boyutlara ulaştığını belirtiyor.
Yeni araştırmalar, çocuklukta yaşanan olumsuz olayların narsistik özelliklerin gelişimini etkileyebileceğini ortaya koyuyor. Narsizmin temelinde yoğun bir hak etme duygusu ve aşırı gurur yatarken, bu kişilik özelliği kendisini iki farklı şekilde ele veriyor:Büyüklenmeci narsizm: Kişi, kendini diğerlerinden üstün görmekle kalmaz; bunu açıkça gösterme, övgü toplama ve başkalarını etkileme çabasına da girer. Saldırganlık, bu tür narsisistlerin sıklıkla kullandığı bir savunma mekanizmasıdır.
Kırılgan narsizm: Bu kişiler, kendilerine özel davranılmasını bekler, beklentileri karşılanmadığında ise hayal kırıklığı, mağduriyet duygusu ve öfke patlamaları yaşarlar.
Klinik psikolog Mark Zaslav, her iki narsisizm türünün gelişiminde de çocuklukta yaşanan travmaların rol oynadığını vurguladı. Aşırı övülen ya da sürekli eleştirilen çocuklar, ihmal edilen ya da istismara uğrayan çocuklar, sağlıklı bir benlik algısı ve duygusal düzenleme becerileri geliştiremediklerinde narsistik eğilimler geliştirebiliyorlar.Psychology Today uzmanlarına göre, narsistler, kendilerini tanımadan başkalarını tanımaya çalışıyor. Bu da derin ilişkiler kurmalarını engelliyor.
Her iki narsisizm türü de hak görme duygusunu taşır ancak bu haklar karşılanmadığında verdikleri tepkiler farklılaşır. Büyüklenmeci narsistler dikkat çekerek kendilerini yüceltirken, kırılgan narsistler fark edilmedikleri için şikayet ederler. Bu tepkiler, aslında içsel güvensizliklerini bastırma yollarıdır.Narsistler, çevrelerindekileri birey olarak değil, kendi ihtiyaçlarını karşılayacak araçlar olarak görme eğilimindedir. Eşleri, onları yüceltmeli; çocukları, başarılarıyla gururlandırmalı; arkadaşları ise sürekli takdir etmelidir. Gerçek sevgi ya da ilgi değil, karşılığında aldıkları şeyler önemlidir. Duygusal empati yoksunluğu yaşayan narsistler, sahip oldukları bilişsel empatiyi ise çoğu zaman manipülasyon aracı olarak kullanırlar.Partnerlerini küçümsemek, çocukları toplum içinde utandırmak, gerçeğe yakın yalanlarla itibarlarını sarsmak, gaslighting gibi psikolojik manipülasyon yöntemleri narsistik istismarın en yaygın örneklerindendir.2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, narsistik istismara maruz bireylerde şu etkiler görülüyor:
Travmatik bağlanma
Bilişsel çelişki
Duygusal kopukluk
Aşırı tetikte olma
Travma sonrası stres belirtileri
Sosyal izolasyon
Kendine zarar verme veya intihar düşünceleri
Öncelikle sizin ve varsa çocuklarınızın güvenliğini sağlamak öncelikli adım olmalıdır.
Narsistler genellikle partnerlerini izole etmeye çalışır. Yakın çevrenizle bağlarınızı yeniden kurun.
Kendinizi toparlamakta zorlanıyorsanız bir uzmandan destek alın.
Gücünüzü fark edin, kendinizi suçlamayın.
Geçmişte sınır koyamadığınız durumları analiz edin ve gelecekte kendinizi koruma yolları geliştirin.
İlişkinin başında sizi çeken şeyleri ve bunların zamanla size nasıl zarar verdiğini not alın. Bu yöntem, sağlıklı ilişkileri ayırt etmenize yardımcı olur.
News
