Türkiye’nin zorunlu askerlik sistemi, 1927’den beri ilk kez yeni “askeralma tasarısı” ile kapsamlı şekilde değiştiriliyor.

Yeni askerlik sistemi için verilen kanun teklifinde 3 temel unsur var: Askerlik süresinin kısaltılması, askerlik süresinin eğitim farkı olmaksızın herkes için eşitlenmesi, bedelli askerliğin kalıcı hale getirilmesi.

Amaç, hem Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) profesyonelleşerek gücünü artırması hem de gençlerin gelecek planlarını daha rahat yapmalarını sağlamak.

10 soruda, yeni modelin detaylarını derledik.

Yeni sistemde askerlik süresi, eğitim farkı gözetmeksizin 6 aya inecek. Temel askerlik eğitimi süresi de 1 ay olacak.

2- Yasa çıkınca silah altındakiler terhis olacak mı?

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, sistemin kanunlaşmasıyla silah altındaki askerlerin terhis olabileceğini söyledi. Yani 6 ayı dolduranlar terhis olabilecek.

3- Lise mezunu ve altı gençler nasıl yararlanacak?

Lise mezunu ve altı gençler 1 ay temel askerlikten sonra, 5 ay kıta görevi yapacak. 6 ay askerlik boyunca er ve erbaşlara her ay yaklaşık 110 lira harçlık ödenecek.

6 ayın sonunda isterlerse terhis olacaklar ya da sözleşmeli olarak, maaşlı 6 ay daha askerlik yapabilecekler. Bu dönemde aylık “harçlık” adı altındaki maaş, 2 bin lira civarında olacak. 

6 ay zorunlu askerlikten sonra kalmak isteyenler için ikinci altı ayda sigorta yatırılacak.

Ayrıca hizmet borçlanması, muhtaç asker ailelerine yardım, deniz ve şehir içi toplu ulaşımdan ücretsiz yararlanma, müzelerin ücretsiz ziyareti gibi imkanlar sağlanacak.

Askerlik bittikten sonra da TSK’ya personel temininde öncelik ve TOKİ’de önceliğe hak kazanacaklar. 12 ay askerlik yapan ve adına evi olmayan er ve erbaşlar, TOKİ konutlarından öncelikli yararlanacak.

Bu sözleşmesinin sonunda maaş, OYAK, lojman, sağlık ve sosyal güvence ile ilgili bir takım haklardan yararlanabilecekler. Bu gençler okul, bedeni performans, sicil gibi gerekli kriterleri sağlarsa belli bir kontenjan dahilinde bir sınavı müteakip astsubay olabilecek. Astsubaylıktan belli bir süre geçtikten sonra belirlenen kriterleri sağlayanlar da subay olabilecek. Yani er olarak başlayacak, subay olacak, belki de generalliğe yükselebilecekler.

4- Üniversite mezunları için şartlar neler?

2-3 yıllık meslek yüksekokulu mezunları ve talepleri halinde 4 yıllık üniversite ile lisansüstü mezunları, TSK’nın ihtiyacına göre yedek astsubay olarak istihdam edilecek. 2 ay temel ve sınıf eğitiminin ardından 10 ay maaş alacaklar, maaşları da mevcut astsubay – çavuş maaşlarıyla aynı olacak. 12 ayı tamamladıktan sonra isterlerse ve şartları uygunsa, astsubaylığa geçebilecekler. İstenilen kriterleri karşıladıkları takdirde subaylığa geçmeleri de mümkün.

5- Bedelli askerlik devam edecek mi?

Yasa ile bedelli askerlik kalıcı hale gelecek. 

6- Bedelliden kimler, nasıl yararlanabilecek?

Lisede 29 olan erteleme yaş sınırı, 22’ye inecek. Meslek liselerine artı 3 sene daha eklenecek, 25 yaşına kadar devam etme şansı verilecek.

Meslek yüksekokulları ve lisans 28, lisansüstü 32, doktora 35, tıp 35, sporcu 35 yaş olacak.

Bu kişiler istediği zaman bedelli askerlik başvurusu yapabilecek. Bu yaşı geçirenler bedelli askerlikten faydalanamayacak.

Bedelliye talep 145 binin üzerinde olursa, kura çekilecek.

Bedelli hakkı kazananlar, 1 ay eğitim yapacak.

Yasa çıktıktan sonra bakaya ve yoklama kaçağı olanlardan isteyenler, 1 defaya mahsus olmak üzere ilk başvuru döneminde bedelli askerlikten yararlanabilecek.

Bugün için belirlenen miktar 30 bin TL civarı. Dövizle askerlik ise, bunun euro karşılığı olacak.

Bedelli askerlik bedeli, 30 bin lirada sabit kalmayacak. Zira asteğmen maaşı her yıla göre değişiyor.

Bedelli ücreti peşin ödenecek.

8- Öğretmenler için durum ne?

Öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) ihtiyacı halinde, temel askerlik eğitiminin ardından öğretmen olarak görev yapabilecek. Asteğmen maaşı kadar olacak maaşlarını da görev yaptığı bakanlıktan alacaklar. Görev yaptıkları yerde resmi kıyafet giymeyecek ve mecburi hizmetten muaf tutulacaklar.

9- Doktorların şartları nasıl olacak?

Doktorlar için, Sağlık Bakanlığının ihtiyaçları göz önünde bulundurulacak. 

Askerlik hizmetini yedek subay olarak yapan doktorlar, devlet hizmet yükümlülüğünü tamamlamış olacak. 

Doğu-Güneydoğu ve sınır ötesindeki birliklerin doktor ihtiyacı bu şekilde, azami düzeyde karşılanabilecek.

10- Şehit yakınlarının hakları devam ediyor mu?

Şehit olanların anne ve babasının talebi halinde, bir kardeşi askere gitmeyebilecek.

Terörle mücadelede şehit olan sivillerin çocukları ve aynı anne babadan olan kardeşlerinin tamamı, istekli olmadığı sürece askerlik yapmayabilecek.

15 Temmuz’da şehit olan sivillerin çocukları ve kardeşlerinin tamamı askerlik yapmayabilecek.

Kaynak: TRT Haber