Suriye’de Beşşar Esed rejimi ve destekçilerinin sivilleri hedef alan saldırılarına uluslararası tepkiler artarken, ABD ve Fransa, rejimin kimyasal silah kullandığına dair işaretler olduğunu öne sürdü.

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) da bir rapor yayımlayarak Esed rejiminin yeniden kimyasal silah saldırısına başvurduğunu tespit ettikleri duyurdu.

SNHR, rejimin 19 Mayıs’ta Lazkiye ilinin doğusunda muhaliflerin ve rejim karşıtı askeri grupların kontrolündeki Kebine köyüne zehirli gaz yüklü 3 roketle saldırdığını iddia etti.

Hastane kaynakları ve görgü tanıklarından edinilen bilgilere yer verilen raporda, gazdan etkilenen kişilerde nefes darlığı, gözlerde kızarma ve yaşarma gibi belirtilere rastlandığı kaydedildi.

Rejim 8 yılda 2016 kimyasal saldırı düzenledi

Suriye’de 8’inci yılına giren iç savaşta, Esed rejimi sivil halk ve muhaliflere karşı 216 kimyasal saldırı gerçekleştirdi. Uluslararası toplum ilk önce Esed rejiminin elindeki kimyasal stoklarının imha edilmesi üzerine anlaşarak sorunu çözmeye çalıştı.

Ancak Esed rejimi ne kimyasal stoklarını imha etti ne de saldırılarını sonlandırdı. Dönemin ABD Başkanı Barak Obama’nın ilan ettiği “kimyasal silahların kullanılması” kırmızı çizgisi birçok kez ihlal edildi.

Obama’nın ardından göreve gelen Donald Trump döneminde de Suriye’de kimyasal silahlar kullanılmaya devam edildi. Trump geçtiğimiz yıl, rejimin Duma’da düzenlediği saldırılara sınırlı bir saldırı ile karşılık verdi.

Rejimin sicili kabarık

8’inci yılına giren iç savaşta Esed rejiminin gerçekleştidiği kimyasal saldırılardan bazıları şöyle:

Rejim, ilk büyük kimyasal silah katliamını 21 Ağustos 2013’te, başkent Şam’ın Doğu Guta bölgesinde yaptı. Bin 400’ün üzerinde sivilin öldüğü katliam, uluslararası camianın gündemine oturdu.

Eski ABD Başkanı Barack Obama, daha önce Suriye’deki kırmızı çizgisini kimyasal silah kullanımı olarak açıklamış olsa da ABD ve Rusya, alternatif bir çözümde uzlaştı.

Kimyasal stoklar imha edilmedi

ABD ile Rusya’nın uzlaşıya vardığı kimyasal silahların imha edilmesi hayata  geçmedi. Yerel kaynaklar, uzlaşının ardından da rejimin zehirli kimyasal gazlar ile saldırı düzenlemeye devam ettiği yönünde bilgiler aktardı.

Rejim, Aralık 2013’te Humus’ta kimyasal silaha bir daha başvurdu. Saldırı ile rejimin kimyasal silahları imha etmediği gün yüzüne çıktı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu, Şubat 2014’te Halep’in Han el-Asel bölgesinde rejimin kimyasal saldırı gerçekleştirdiğini duyurdu. İnsan Hakları Komisyonu, kurbanların üzerinden Doğu Guta’da hayatını kaybedenlerde görülen bulgular elde edildiğini kaydetti.

Bu saldırıdan 2 ay sonra ise, İdlib’in Serakib ilçesinde kimyasal saldırı düzenlendi. Birleşmiş Milletler (BM), Doğu Guta, Cuber, Eşrefiyye ve Sahnaya’dan sonra Serakib’de de sinir gazı kullanıldığının tespit edildiğini duyurdu.

Rejim, 2014 yılının nisan ve ekim aylarında Hama ilinin Küfrizzeyta ilçesine saldırı gerçekleştirdi. BM İnsan Hakları Komisyonu, söz konusu ilçede klorin gazı kullandığını doğruladı.

2015 yılının mart ve mayıs aylarında, İdlib çevresinde klorin gazı kullanıldığına dair bulgulara rastlandı. 

BM yaptırımlarla tehdit etti ama hala hukuk işletilmedi

2015 yılının nisan ayında BM, klorin gazının kullanılmasını kınayan 2209 numaralı bir beyan yayımladı ve Esed rejimini klorin gazının kullanılmaya devam etmesi halinde yaptırımlarla tehdit etti ancak şu ana kadar Esed rejimi için yargı süreci başlatılmadı.

14 Nisan 2015’te İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) bir rapor yayımladı. Raporda Esed rejimi, İdlib’de 6 defa klorin gazı kullanmakla suçlandı.

29 Şubat 2016’da Şam çevresinde muhaliflerin mevzilerini kimyasal gaz taşıyan bombalarla hedef aldı. Saldırıdan sonra ortaya çıkan görüntülerde, saldırıdan etkilenenlerin nefes darlığı yaşadığı görüldü.

Beşşar Esed rejimi, Ağustos 2016’da İdlib’in Serakib ilçesine patlayıcı yüklü varillerle saldırdı. Saldırılarda zehirli gaz kullanıldı. 30 kişinin yaralandığı saldırıda, yaralıların nefes alma güçlüğü yaşadıkları gözlemlendi.

10 Ağustos 2016’da Esed rejimi patlayıcı yüklü varillerle Halep kenti çevresine saldırdı. Kullanılan zehirli gazdan etkilenen bir çocuk nefes darlığı nedeniyle hayatını kaybederken, birçok kişi de yaralandı.

4 Nisan 2017’de Esed rejiminin İdlib’in Han Şeyhun’da düzenlediği saldırıda 100’den fazla sivil öldü, 500’den fazla sivil gazdan etkilenerek yaralandı.

Bu sefer ABD, İngiltere ve Fransa, saldırıları düzenleyen savaş uçaklarının kalktığı rejime ait Şayrat Hava Üssü’nü ve bazı askeri noktaları füzelerle vurdu.

ABD Başkanı Donald Trump, ABD ile Fransa ve İngiltere’nin, Suriye rejiminin kimyasal silah kapasitesiyle ilgili hedeflerini vurduğunu duyurdu.

7 Nisan 2018’de birçok Suriyeli yerel kaynak, rejimin, Şam’ın Duma ilçesinde gerçekleştirdiği kimyasal saldırılarda 150 sivilin hayatını kaybettiğini aktardı. Saldırının ardından elde edilen bulgular, Esed rejiminin klorin gazı ve Sarin gazı barındıran füzelerle saldırıları düzenlediğini ortaya çıkardı.

Kaynak: Al Jazeera, AA, Reuters, AFP