Doğa her zaman kendi dengesini koruyacak şekilde işliyor. İnşa edilen her yapı da bu düzene etki ediyor. Örneğin yamaca ev yapılmak isteniyorsa zemini düzleştirmek için bir miktar toprak, boşaltılmak zorunda. Ancak doğa, oraya toprak kaydırarak tekrar eski haline getirmeye çalışıyor. Gelişen teknolojiyle beraber çeşitli destekleme metotları doğdu.

İstinat duvarları ve iksa sistemleri

İstinat duvarları zeminin kaymaması için inşa edilmiş uzun süreli yapılar. İksa sistemleri ise temel kazı çukurunun çevresindeki yapıların etkilenmemesi ve zeminin göçmemesi için uygulanan sınırlı sürede servis veren yapılardır.

İksa sistemi

İksa sistemleri, açılan çukurları desteklemek için inşa ediliyor. Derin kazılarda komşu parseldeki toprakların kaymasını engelliyor. İksalar, temelin sağlamlaştırılması için yapılan geçici bir sistem. Çukurda inşasına devam edilen yapı yükseldikçe iksa duvarını içine alıyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Esra Ece Bayat, iksa sisteminin çalışma mantığını anlattı: 

“Çukuru siz açtıkça zemin çukurun içine doğru gelmek isteyecektir. İksa sistemi çukurun içine gelmek isteyen zemini yanal olarak tutmak amaçlı yapılıyor.”

İstinat duvarları

İstinat duvarları ise iksa sisteminden farklı olarak kalıcı şekilde inşa ediliyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadir Güler, istinat duvarlarında ana amacın zemin yüzeylerinin farklı olduğu durumlarda araya zeminin hareketini önleme üzere yapılması olduğunu söyledi. 

İstinat yapıları, bünyelerine etkiyen zemin basıncına göre tasarlanıyor. Tasarımında, duvar arkasında desteklenecek olan zeminin fiziksel özellikleri göz önüne alınır. Yer altı suyu durumu, duvarın dayanıklılığı açısından en önemli etmenlerden.

Prof. Dr. Güler, istinat duvarları ile ilgili bilgileri şu paylaştı, “İstinat duvarında yükseklik arttıkça ekonomik olmaktan uzaklaşır. Duvarın yüksekliği boyunca toprak tarafında kalmak üzere hafifletme plağı oluşturularak daha ekonomik hale getirilebilir. Duvar yükseklikleri 9-10 metreleri geçtiği zaman yani iki zemin kotu arasındaki fark, o zaman ekonomik olmaktan bunlar da çıkar. ” dedi. 

“Derinlere inildikçe çevre binalara dikkat etmek gerekiyor”

Kentsel dönüşüm alanlarında ise göçüklerin yaşanmaması için tedbir almak elzem. Güler, alınacak tedbirlerle ilgili şöyle konuştu: 

“Kentsel dönüşüm kapsamında birden çok parsel birleştirilerek yeni bir bina inşa ediliyorsa genellikle çevredeki binaların, bodrum katlarının altına inmek gerekiyor. Bodrum katların altına inince bu sefer çevredeki binaların hareket etmesinin engellenmesi gerekiyor.”

Kentsel dönüşüm, doğal yaşam alanlarını da artırıyor. Yeni projeler eskiye oranla çok daha fazla yeşil alan içeriyor.

Haber: Dilruba Amil
Kamera: Ümit Turan