Kanser, kalp hastalıklarından sonra ölüme yol açan ikinci hastalık. Hem dünyada hem de ülkemizde milyonlarca insanın hayatını etkiliyor.

Erken teşhis edildiğinde ise kanser tedavisi daha etkili oluyor. 1-7 Nisan Kanser Haftası’nda ise kanser hastalığında erken teşhisin ne kadar önemli olduğu konusunda farkındalığın artması için çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

2030 yılında 22 milyon yeni kanser vakası ortaya çıkabilir 

Dünya Sağlık Örgütünün 2018 kanser raporuna göre, son 6 yılda kanser görülme sıklığı 4 milyon daha artarak 18 milyon oldu.

Uzmanlara göre ürkütücü rakamlara rağmen kanserin erken teşhis ve zamanında yapılan kontrollerle önlenmesi mümkün.

Dünyada her yıl 14 milyon kişi kansere yakalanıyor ve bunların 8 milyondan fazlası hayatını kaybediyor. 2030 yılında 22 milyon yeni vaka ortaya çıkması bekleniyor.

Kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen kanser türleri

Sağlık Bakanlığına göre, Türkiye’de en sık görülen kanser türleri değerlendirildiğinde; erkeklerde akciğer, prostat, kalın bağırsak, mesane ve mide kanserleri, kadınlarda ise meme, tiroid, kalın bağırsak, rahim ve akciğer kanserleri sıralamada yer alıyor.

Çocukluk çağı kanserlerinde ise çocukluk çağı lösemilerinin en sık görülen kanser türü olurken, bunu her iki cinsiyette de lenfomalar ve merkezi sinir sistemi tümörlerinin takip ettiği belirlendi.

Fiziksel aktivite azlığı, tütün ve alkol…

Kansere neden olan faktörlerin başında yüzde 90 oranında çevresel ve yüzde 10 oranında ise genetik faktörler geliyor.

Dünyadaki kansere bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 70’i düşük ve orta gelirli ülkelerde oluyor.

Yüksek vücut kitle indeksi, düşük meyve ve sebze tüketimi, fiziksel aktivite azlığı, tütün ve alkol…

Kanser ölümlerinin yaklaşık üçte birine bunlar neden oluyor. Kanser hastalarının yüzde 22’si sigara yüzünden hayatını kaybediyor.

Kansere neden olan faktörlerin başında yüzde 90 oranında çevresel ve yüzde 10 oranında ise genetik faktörler geliyor.

7 milyon kişiye ücretsiz kanser taraması yapıldı

Türkiye’de Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve Sağlıklı Hayat Merkezlerinde (SHM) meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri taramaları ücretsiz yapılmaya başlandı.

2002’de 11 KETEM ile başlanılan mücadele kapsamında 2019 itibarıyla her ilde en az bir tane olmak üzere 215’i sabit KETEM, 26’sı Mobil KETEM olmak üzere toplam 241 merkezde KETEM uygulaması sürüyor.

Uygulama ile 2018’de toplam 7 milyon kişiye ücretsiz kanser taraması yapıldı. Tarama sonuçları, numunenin laboratuvara ulaşmasından itibaren 10 gün içinde web tabanlı bir yazılımla hastalar tarafından Türkiye’nin her yerinden görülebiliyor.

Her üç tarama sonrası şüpheli bulunan vakalar, 81 ilde faaliyet gösteren Tarama Sonrası Teşhis Merkezlerine yönlendiriliyor.

Taramayla erken teşhis konuluyor

Rahim ağzı kanseri taramalarında daha önce “smear testi” kullanılırken, Ağustos 2014’ten itibaren kadınlara HPV-DNA testi yapılmaya başlandı. Bugüne kadar yaklaşık 4,5 milyon kişiye rahim ağzı kanseri taraması için test uygulandı, 196 bin 844 kişide sonuç pozitif çıktı. Tarama sonunda 33 bin 813 kişinin hastalığı erken teşhis edildi.

Meme kanseri taramasında 2016’dan bugüne yaklaşık 1 milyon 700 bin kişi tarandı, 86 bin 152 kişi ileri tetkike gönderildi. Meme kanseri tarama sonucunda 30 bin 144 kişiye erken teşhis kondu.

Ayrıca kolon kanseri taramasında 2011’den bugüne kadar 5,5 milyondan fazla kişiye gaitada gizli kan testi yapıldı ve 246 bin 279 kişide sonuç pozitif çıktı. Taramalarda, kolon kanserinde 14 bin 810 kişinin hastalığı erken teşhis edildi. 

Kaynak: TRT Haber, AA