Akut lösemi hastalıkları, lenfoma rahatsızlıkları, aplastik anemi ve daha birçok rahatsızlığın çaresi nakil.

Aslında hepimizin duyduğu ‘ilik nakli yapılması gerekiyormuş’ sözlerine bir şekilde aşinayız. Ancak harekete geçip kök hücre bağışında bulunma konusunda hep üç adım gerideyiz. İsmini duyduğumuz kök hücre bağışı ya da bir diğer adıyla donör olmak aslında çok basit. Bayıltma yok, kesme yok, ameliyat yok. Sadece üç tüp kan verilerek sürece dahil olunabiliyor. 

Sağlıklı olan herkes kök hücre bağışçısı olabiliyor. Kısa adı TÜRKÖK olan ”Kök Hücre Koordinasyon Merkezi” ne bağlı bağış noktalarına ya da mobil tırlar dahil Kızılay’ın yurt geneline yayılmış kan merkezlerine başvuru yapılabiliyor.  

Akdeniz Üniversitesi Hematoloji Öğretim Üyesi Dr. Orhan Kemal Yücel: 

“Ne hastaya bir ameliyat gibi bir durum söz konusu, ne de donöre ve vericiye herhangi bir ameliyat yapılma durumu söz konusu. Böyle bir durum yok, bu yanlış bir algı.”

Süreç nasıl işliyor?

İlk aşamada bilgilendirilen bağışçı form doldurup, imzalıyor. Sonrasında da bulaşıcı hastalıklar açısından serolojik testler, kan grubunun belirlenmesi ve doku tiplemesi için bağışçıdan 3 tüp kan alınıyor. İncelenen kan hücrelerinin sonuçları TÜRKÖK verilerine işleniyor.

Doku grubunun hastanın değerleri ile uyuşması durumunda bağışçı ile iletişime geçiliyor ve bağışa ilişkin son bir onay isteniyor. Onayın ardından, Periferik Kök Hücre Toplama ya da Kemik İliği Bağışı yöntemlerinden biri seçiliyor. 

Hayat kurtaran işlem sadece birkaç saat sürüyor

Periferik yöntemde bağışçı hastaneye yatmıyor, anesteziye ihtiyaç duymuyor. Bağışçıya yaklaşık 5 gün sabah akşam ayakta iğne tedavisi uygulanıyor. İğne tedavisi ile belli sayıdaki kök hücrenin kana geçişi sağlanıyor. Daha sonra aferez ünitesine alınan bağışçı kan verir gibi kök hücre veriyor ve kök hücre toplama işlemi başlamış oluyor. Kök hücre toplama işlemi sadece birkaç saat sürüyor. İşlem sona erdiğinde de verici sosyal hayatına dönüyor. 

Türk Kızılayı Batı Akdeniz Bölge Kan Merkezi Sorumlusu Dr. Tufan Ertop: 

“Türkiye için yaklaşık şu an veri tabanında 580 bin bağışçı kayıtlı. Bin 180 civarında nakil gerçekleşti ama tabi bu sayılar her geçen gün artmakta.”

Bağışçının kök hücreleri kısa sürede eski sayısına ulaşıyor

En sık sorulan soruya gelince? Kök hücre toplama işleminden sonra bağışçının kök hücreleri bitiyor mu? Cevabı hayır. Çünkü kök hücreler sürekli kendini yenileyebilme özelliğine sahip olduğu için bağışçının kök hücreleri kısa sürede eski sayısına ulaşıyor.  

Haber: Onur Altan
Kamera: Kadir Kurucan – Erdinç Kızılgedik