TBMM Bilişim Teknolojileri Bağımlılığı Araştırma Komisyonunda görüş bildiren uzmanlar, oyun görünümlü kötü niyetli yazılımlar ve siber saldırıların, kişide adrenalin seviyesini artırarak, merak ve korku oluşturduğu için bağımlılığa neden olduğuna dikkat çekti.

AK Parti Eskişehir Milletvekili Nabi Avcı başkanlığında toplanan Meclis Araştırma komisyonunun çarşamba günkü toplantısında, son zamanlarda Türkiye’de ölümlere neden olduğu belirtilen “Mavi Balina” oyunu ele alındı.

“Kişinin psikolojisini bozma üstüne talimatlar veriliyor”

Komisyonda bilgilendirme yapan Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ruh Sağlığı Daire Başkanı Esra Alataş, internet oyunu oynamanın bazı risklerinin bulunduğunu, bu risklerin, oyunların içeriğinden veya yaşa uygun olmamasından kaynaklanabileceğini belirtti.

Çevrimiçi oyunların getirdiği risklerden bir tanesinin oyun görünümlü kötü niyetli yazılımlar ve siber saldırılar olduğunu ifade eden Alataş, bu dönemde “Mavi Balina”, “Mariam” ve “Momo” isimlerinin sıkça duyulduğunu aktardı.

Alataş, bu oyunların nasıl oynandığı ve insanları nasıl hedef aldığı konusunda şunları söyledi:

“Kişiler, internet kullanımlarından edinilen, tahmini yaş, ilgi alanları, hatta psikolojik durumlarına göre hedef seçilebildikleri gibi arama motorlarında konu ile ilgili anahtar sözcükleri yazanlar da hedef olabiliyor. Bu kişilere herhangi bir sosyal medya ağı ya da whatsApp’tan herhangi link olarak oyun teklifi gönderilmektedir. Bu linke girildiğinde saldırı başlıyor. Oyunda kişiye çeşitli talimatlar veriliyor, 50 gün boyunca giderek korkunç hale gelen, kendini sakatlayabilecek hareketler, gece geç saatlerde korku filmleri izleme gibi 50 görevden oluşuyor. Bu talimatlar kişinin psikolojisini bozma üstüne talimatlar. ‘Koluna, bacağına çizik at’ gibi son derece riskli talimatlar veriyor. Görevler sırasında kişisel bilgiler ele geçirilerek bir müddet sonra tehdit ve şantaj yolu seçiliyor. Tehlikeli hale gelen görevlerin zorla yerine getirilmesi ise tehdit ve şantajla sağlanmakta. ‘Öl, nasıl olsa yeniden doğacaksın’ telkini ile sonlanmaktadır.”

“Mariam” ve “Momo” isimli oyun olmayan siber saldırılara da işaret eden Alataş, bu iki saldırının engellenebildiğini anlattı.

Dünyada alınan önlemler farkındalık yaratmak üzerine

“Mavi Balina”nın tarayıcı tabanlı olmadığını, sabit bir site üzerinden de ulaşılmadığını söyleyen Alataş, bunun ayrıca indirme, satın alma gibi bir durumunun bulunmadığını, bir internet adresi olmadığı için engellemeler ya da kısıtlamalarla da önlenemeyeceğini ifade etti.

Alataş, şunları kaydetti:

“Bütün dünya bununla ilgili sorunlar yaşıyor. İnsanlar ne önlemler almış diye baktık, önlemlerin hemen tamamı farkındalık çalışmaları yürütmek üzerine. İngiltere’de Mavi Balina ile ilgili bir arama yapıldığında karşınıza ‘Yardımcı olabilir miyim?’ diye bir link açılıyor. ‘Hayır’ derseniz yine o aramanıza ulaşabiliyorsunuz. O aramada sizi tespit ediyorlar ve daha sonra hedef haline geliyorsunuz. Rusya, ‘internet aracılığıyla ölüme sebebiyet verme bir suçtur’ diye kanun çalışması başlatmış.”

“Merak ve korkuyla bağımlı hale geliniyor”

Türkiye Yeşilay Cemiyetinden psikolog Fatihcan Öncü, “Mavi Balina”dan kurtulmak için Yeşilay Danışmanlık Merkezine (YEDAM) gelen bir gencin durumunu anlattı. Öncü, YEDAM’a gelen kişinin, bu bağımlılıktan kurtulmak için bir poşet ilaç içtiğini söyledi.

Üye olunan internet siteleri ve oyunlar üzerinden kişinin bütün bilgilerine ulaşabildiğini dile getiren Öncü, kendisine link gönderilenin de, “Ben seçilmiş birisiyim. Herkesin girip de indiremeyeceği bir oyun bana gönderildi, ben özelim.” algısı üzerinden oyuna başladığına dikkat çekti.

İlk başta “Karanlıkta yalnız yürü”, “Kulağını çek” ya da “Birileriyle bağırarak konuş” gibi çok basit görevler verilen oyunda, daha sonra psikolojiyi bozmaya ve kişiyi savunmasız hale getirmeye yönelik görevler verildiğinin altını çizen Öncü, bu görevler arasında, “Mezarlığa git”, “Gece 03.00’te uyan ve bizim gönderdiğimiz videoları izle” talimatlarının bulunduğunu belirtti.

Öncü, şöyle devam etti:

“Böyle bir durumda bir yandan bağımlılık yapıcı bir etkiye sahip olan adrenalin seviyesi artarken, bir yandan merak ve korku unsuru meydana geliyor ve kişi, çocuk oyuna bağımlı hale geliyor. Oyunu bıraktığı anda ya da ‘Ben bırakmak istiyorum, artık oynamıyorum’ dediği anda daha önceden ele geçirmiş oldukları özel veriler ve bilgilerle tehdit ederek, şantaj uygulayarak, ‘Sana zarar veririz, ailene zarar veririz’ ya da ‘Bu fotoğraflarını, videolarını ifşa olarak bir yerlerde yayınlarız’ gibi telkinlerle oyuna devamını sağlıyorlar ve kişiyi iyice savunmasız hale getiriyorlar. Sonu maalesef intihara kadar sürükleniyor. Bize gelen danışana da en son söylenilen şey ‘Sana topla dediğimiz ilaçların her birinden birer tane iç, yüksek bir çatının tepesine çık, çıkarken cep telefonunu yanında götür ve oradan atla. Hiçbir şey hissetmeyeceksin, hiçbir şey olmayacak, tekrar canlanacaksın’. Ve çıkıyor çatıya, korkuyor, iniyor.”

Kaynak: AA