Kuzey Atlantik Paktı, kısa adıyla NATO.

Merkezi Brüksel olan örgüt, Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İngiltere, İzlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, Portekiz ve ABD’nin bir araya gelmesiyle 4 Nisan 1949’da Washington’da imzalanan anlaşmayla kuruldu.

NATO’nun kurulmasındaki amaç, barış ve güvenliği korumak, Kuzey Atlantik bölgesinde denge ve huzuru geliştirmekti.

“Türkiye ile iş birliğimiz derin ve kapsamlı”

NATO’nun önde gelen müttefiklerinden biri Türkiye.

Ankara, İttifakın 67 yıldır üyesi.

Uluslararası alandaki en güçlü askeri ittifak olan NATO’ya önemli katkılar sağlıyor.

Stratejik konumu ve NATO’da ABD’den sonra ikinci büyük ordu olması sebebiyle Türkiye, masada da söz sahibi.

NATO da Türkiye’nin güvenliği ve Avrupa-Atlantik bölgesiyle bağlarının güçlü kalması için çaba sarf ediyor.

Son olarak Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasıyla ABD ile yaşadığı F-35 geriliminden sonra değerlendirme yapan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Türkiye’nin NATO’ya katkısı ve NATO’nun Türkiye ile iş birliği, F-35’lerden çok daha derin ve kapsamlıdır. Türkiye S-400’lerden çok daha fazlasıdır” dedi.

(Stoltenberg’in değerlendirmelerinin tamamı için tıklayın.)

Yakın tarihe bakıldığında da durumun böyle olduğu görülüyor.

Türkiye 67 yıldır üye

Washington Antlaşması’nın 12 kurucu üye tarafından 1949’da imzalanmasıyla kurulan NATO’ya, Türkiye 3 yıl sonra yani 1952’de, 13’üncü üye olarak dahil oldu.

Türkiye’nin NATO’ya katılım protokolü, 17 Ekim 1951’de imzalandı. 

İttifaka resmi üyeliği ise Yunanistan’la birlikte 18 Şubat 1952’de oldu.

Bu, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki uluslararası konjonktüre denk geliyor.

O dönem bir tarafta komünist ideolojiyi yaymaya çalışan Sovyetler Birliği’nin “Doğu Bloku”, diğer yanda liberal demokratik değerleri savunan ve ABD ile Batı Avrupa ülkelerinin öncülük ettiği “Batı Bloku” vardı.

Sovyetler Birliği’ni toprağı ve Boğazlar için tehdit olarak algılayan Türkiye’nin dış politika öncelikleri, Batı dünyasıyla yakınlaşmak olarak belirlendi.

Haliyle Türkiye’nin NATO üyeliği de önem kazanmaya başladı.

Zira Birleşmiş Milletlerin (BM) 1945’te kurucu üyelerinden olan Türkiye için, Batı dünyasıyla iş birliğini artırmak gerekiyordu.

Türkiye’nin NATO’ya dahil edilmesinde, Kore Savaşı’na katılması da önemli bir rol oynadı.

Soğuk Savaş sonrası da destek sürdü

İki blok arasında gerginliğin hüküm sürdüğü Soğuk Savaş döneminde Türkiye, NATO’ya sağladığı katkılarla öne çıktı.

Türkiye bu dönemde, İttifakın güneydoğu kanadının güvenliğine önemli destek sağlayan müttefiklerden biriydi.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla fiilen sona eren Soğuk Savaş sonrası da Türkiye, NATO’nun kriz yönetimi ve barış gücü misyonlarına katıldı, sorumluluk üstlendi.

Türkiye neler yapıyor?

Türkiye, ABD’de 2001’de düzenlenen 11 Eylül terör saldırıları sonrası güncel tehdit ve sorunlara karşı kendini geliştirmeye devam eden NATO’da, halen kritik önemdeki müttefiklerin başında geliyor.

29 Haziran 1998’de Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bünyesinde “Barış İçin Ortaklık Eğitim Merkezi (BİOEM)” kuruldu. BİOEM, Müttefik ve Ortak ülkeler ile Akdeniz Diyaloğu ülkeleri personeline stratejik ve taktik düzeyde kapsamlı eğitim veriyor.

Ankara yönetimi, NATO Ortak Fonlarına da en fazla destek sağlayan ülkelerden.

Ayrıca NATO’nun Afganistan’daki Kararlı Destek Misyonu, Kosova’daki çok uluslu barış gücü “KFOR” ve Irak’taki eğitim misyonuna katkı veriliyor. 

Türkiye, İzmir’de NATO Kara Komutanlığı (LANDCOM) ve Malatya Kürecik’te NATO’nun balistik füze savunması mimarisi kapsamındaki radara ev sahipliği de yapıyor.

NATO ile ortak operasyon ve tatbikatlara katılan Türkiye son olarak, Karadeniz sahilindeki Varna Limanı açıklarında süren ve bu yıl 23’üncüsü düzenlenen “Breeze 2019” NATO tatbikata etkin şekilde katıldı.

30 üyeli olma yolunda

Şimdi NATO’nun 29 üyesi var.

Bunlar; ABD, Almanya, Arnavutluk, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya, İzlanda, Kanada, Karadağ, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Yunanistan.

NATO, 2017’de Karadağ’ın üyeliğinin ardından, Kuzey Makedonya ile 2019’un ilk aylarında imzaladığı katılım protokolünden sonra 30’uncu üyesini kabul etmeye hazırlanıyor. 

Türkiye’nin güvenliğine de önemli katkıları olan İttifak, yeni tehditlerle mücadele edebilmek için caydırıcılık ve savunma kapasitesini artırma, komuta yapısını uyarlama ve terörle mücadele gibi alanlarda kendini güçlendirmek için girişimlerini sürdürüyor.

Kaynak: TRT Haber, nato.int, Dışişleri Bakanlığı, AA, Reuters