Tarihte “Medeniyetler geçidi” olarak nitelendirilen Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesindeki İshakpaşa Sarayı, son dönemlerde Kültür ve Turizm Bakanlığınca gerçekleştirilen çeşitli düzenlemelerle önemli sayıda turisti bölgeye çekiyor.

Osmanlı mimarisinin Anadolu’daki seçkin örneklerinden olan ve Büyük Selçuklu Devleti’nin de süsleme sanatının izlerini taşıyan saray, 19 yıl önce UNESCO’nun Dünya Miras Geçici Listesi’ne alındı.

İlçenin 7 kilometre güneydoğusundaki bin 900 rakımlı tepede yer alan 116 odalı tarihi saray, kalorifer sistemi, geçmişte kullanılan tuvalet sistemi, kartal yuvası görünümü ile ilgi çekiyor.

Kapladığı alanla da 3 bin yıl önceden gelen değerli eserler bulunan saray ve çevresi, bu özelliği ile de ziyaretçilerine geniş bir seçenek sunuyor.

“Anadolu’daki tek saray”

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi (AİÇÜ) öğretim üyesi ve Iğdır Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Çetin, sarayın Osmanlı mimarisinin Anadolu’daki en büyük ve en önemli yapısı olduğunu söyledi.

İshakpaşa Sarayı’nın aynı zamanda Anadolu’daki tek saray olması açısından da önemli olduğunu anlatan Çetin, şöyle konuştu:

“Harem taç kapısının üzerinde yer alan kitabede sarayın 1784 yılında Çıldır Oğulları’ndan 2. İshak Paşa tarafından yaptırıldığı yazılıyor. Saray kompleks bir yapı, iç içe yerleştirilmiş ‘U’ biçimli 3 avludan oluşuyor. Saray, daha çok geleneksel Türk sanat mimarisinde gördüğümüz iç içe yerleştirilmiş avlular ve bu avluların etrafına yerleştirilen hizmet birimlerinden meydana geliyor. Genel anlamda sarayın süsleme özelliklerine bakıldığında Büyük Selçuklu Devleti etkilerinin yoğun şekilde kendini hissettirdiğini görüyoruz, ayrıca mimari formlarda da Selçuklu mimarisi baskın bir şekilde karşımıza çıkıyor.”

Sarayı farklı kılan özellikleri var

İshakpaşa Sarayı’nın bünyesinde barındırdığı özelliklerin ve özellikle dönemin Avrupa’sında dahi kullanılmayan bölümlerin önemine değinen Çetin, “Sarayın ilginç bir özelliği o dönem Avrupa saraylarında görmediğimiz ama İshakpaşa Sarayı’nda son derece geniş mekan anlamında tasarlanan tuvalet bölümüdür. Avrupa saraylarında o dönem tuvalet yok” dedi.

Çetin, sarayın 3 bin yıllık medeniyetlerin bıraktığı eserlerin bulunduğu bir mevkide olduğunu da belirterek, bu anlamda değerlendirildiğinde sarayın öneminin bir kez daha kendini gösterdiğini söyledi.

Sarayın yanında kaya mezar bulunuyor

“İshakpaşa, bölgeye gelen hemen hemen herkesin ilk etapta görmek istediği bir yapı. İshakpaşa Sarayı belki yapı itibarıyla ön plana çıkıyor ancak sarayın etrafında daha değerli eserler de var” diyen Çetin, şunları söyledi:

“Sarayın etrafındaki eserlerin de gezi programları kapsamında tanıtılıp turizme kazandırılması lazım. İshakpaşa Sarayı’nın hemen yanında yer alan ve Urartu dönemine kadar uzanan, ancak Ortaçağ’da onarılıp günümüze kadar gelebilen eski Beyazıt Kalesi var, bu kalede Doğu Anadolu Bölgesi’nde tek örneği olan Urartu dönemine ait kabartmalı kaya mezarlığı var ve Anadolu’da başka örneği yok. Geziler düzenlenirken çevredeki bu özelliklerin de göz önünde bulundurulması gerekir.” 

Kaynak: AA