İnsanlar kış uykusuna yatabilir mi?

İnsanlar kış uykusuna yatabilir mi?

ABONE OL
Ocak 22, 2025 11:30
İnsanlar kış uykusuna yatabilir mi?
0

BEĞENDİM

ABONE OL


Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi tarafından yapılan yeni bir araştırma, kış uykusuna yatan ayıların düşen vücut ısısının, insanlar tarafından taklit edilebileceğini ortaya çıkardı. Current Biology dergisinde yayımlanan çalışmada, bu süreç “termoregülatör inversiyon” (TI) olarak adlandırıldı.

Bilim insanları, kalp krizi veya felç gibi ciddi sağlık problemlerinde doktorların hastaların vücut ısısını düşürmelerine olanak tanıyacak bir yöntem geliştirdi. Bu teknik, insanların kış uykusuna yatamasa da, bazı hayvanların bu dönemde vücut sıcaklıklarını düşürme yeteneklerini taklit edebilmesini sağlayabilir.
OHSU Tıp Fakültesi’nden araştırmacı Domenico Tupone, çalışmanın amacına dair şu ifadeleri kullandı:
“Vücut sıcaklığını düşürmeyi hedefliyoruz, böylece beyin ve kalp gibi organlar daha az oksijenle çalışabilir. Bu sayede, oksijen eksikliği (iskemi) durumunda bile organlar daha uzun süre dayanabilir ve felç veya kalp krizinin etkileri azaltılabilir.”
Memeliler, üşüdüklerinde genellikle titreyerek veya kahverengi yağlarını yakarak ısınmaya çalışırlar. Bu süreç, beynin vücut sıcaklığını sabit tutan normal sıcaklık düzenleme sistemi (termoregülasyon) tarafından kontrol edilir. Ancak, ayılar ve kuzey kutbu sincapları gibi kış uykusuna yatan hayvanlarda bu sistem kış aylarında değişir ve bu sayede vücut sıcaklıklarını düşürüp soğukta uzun süre hayatta kalabilirler.
Kış uykusu ya da “torpor” sırasında, vücut soğuğa karşı verdiği tepkiyi tersine çevirir. Soğuk ortamlar vücut ısısını düşürürken, sıcak ortamlar ısı üretimini artırır. Son araştırmada, beynin bu sıcaklık düzenlemesini nasıl kontrol ettiğini keşfedildi. Bu süreç, “termoregülatör inversiyon” (TI) olarak adlandırılıyor.
Araştırmacılar, beyindeki “ventromedial periventriküler alan” (VMPeA) adı verilen bir bölgeyi engelleyerek, kış uykusuna yatamayan sıçanlarda TI durumunu tetiklemeyi başardılar. TI sırasında, soğuk ortamların vücudun ısı üretimini durdururken, sıcak ortamların ise ısı üretimini artırdığı gözlemlendi.
Bu keşif, VMPeA bölgesinin vücutta kış uykusunun anahtarı gibi davrandığını gösteriyor. Bu bölge aktif olduğunda, vücut sıcaklık değişimlerine normal şekilde tepki verir. Ancak, bu bölgedeki aktivite azaldığında, vücut termoregülatör inversiyon durumuna geçer ve soğukta bile ısı üretimini düşürür. Bu buluş, insanlarda kontrollü hipotermi uygulanmasına olanak tanıyabilir.
Araştırmalar, sıçanlarda TI durumunu tetikleyerek, normalde kış uykusuna yatamayan hayvanlarda kontrollü hipotermi yaratmanın mümkün olduğunu kanıtladı.
Bu yöntem, insanlar için özellikle uzun süreli ameliyatlar veya beyin hasarlarının tedavisinde faydalı olabilir. Vücut ısısının düşürülmesi, doku hasarını azaltabilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir. Ayrıca, uzun süreli ameliyatlar veya uzay görevleri sırasında oksijen yetersizliği (iskemi) durumunda hastaların hayatta kalma şansını artırmak için terapötik hipotermi sağlanabilir.

Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.


HIZLI YORUM YAP

300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.