Anadolu düşman işgali altındaydı. Özellikle Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu illerinin bölüşülmesi ihtimali büyük endişe yaratıyordu. O zor günlerde, bölgede bir kongre toplanması fikri gündeme geldi.

Erzurum’daki 15’inci Kolordu Komutanı Kazım Karabekir, bu fikre büyük destek verdi. Karabekir Paşa, Samsun’a çıkan Mustafa Kemal Paşa’yı da kongreye davet etti.

Erzurum, Sivas, Diyarbakır, Elazığ, Van ve Bitlis illerinin temsilcilerinden oluşan kongre, 23 Temmuz 1919’da Erzurum’da toplandı. Toplantıya Erzurum delegesi olarak katılan Mustafa Kemal, sonrasında başkanlığa seçildi. 57 delege günlerce, kurtuluş çarelerini aradı, tartıştı ve karara vardı.

7 Ağustos 1919 Perşembe günü, kongre çalışmalarını tamamladı.

Tarihi kongrede alınan kararlar

Yoğun çalışma sonrası 14 gün süren ve bugünlere de ışık tutan 23 Temmuz Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar şöyle:

– Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.

– Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekun kendisini savunacak ve direnecektir.

– Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul Hükümeti sağlayamadığı takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri milli kongrece seçilecektir.

– Kongre toplanmamışsa bu seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.

– Kuvayımilliye’yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.

– Hristiyan azınlıklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

– Manda ve himaye kabul edilemez.

– Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.

Erzurum Kongre Binası da büyük ilgi görüyor

Erzurum Kongresi’nde alınan kararların takip edilmesi için bir de temsil heyeti oluşturuldu. Heyetin başkanlığına ise Mustafa Kemal Paşa seçildi. Kongrenin aldığı kararlar, 10 Ağustos 1919’da bütün yurda ilan edildi.

Tarihi kongrenin 100. yılının kutlanırken, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde kurulan meclisin görüşmelerini gerçekleştirdiği Erzurum Kongre Binası büyük ilgi görüyor.

Haber: Cevdet Cantürk

Çizim: Hafize Yurt

Kurgu-animasyon: Bertuğ Ulukan